Shefqet Avdush Emini – Piktura si akt i trupit, shpirtit dhe revoltës krijuese
Analizë për një nga veprat e tij të realizuar me këmbë
Në një botë të përmbytur nga formate të përsëritura dhe koncepte të konsumuar estetikisht, arti i Shefqet Avdush Emini ngrihet si një thirrje tronditëse për autenticitet, për një gjuhë që buron nga thellësia e qenies dhe që nuk pranon të bllokohet brenda kufijve akademikë. Piktura që kemi përpara nesh – një vepër që është realizuar në mënyrë të pazakontë, me këmbë – nuk është vetëm një objekt vizual, por një manifest i shpirtit të lirë, një provokim estetik dhe filozofik që zgjon pyetje mbi vetë natyrën e krijimtarisë.
Shefqet Avdush Emini, si një prej emrave më të rëndësishëm të artit bashkëkohor ndërkombëtar, e shtyn kufirin e zakonshëm të procesit artistik. Ai nuk pikturon vetëm me dorë – ai përdor të gjithë trupin si mjet të ndërveprimit me telajon, duke e shndërruar aktin e krijimit në një performancë të gjallë dhe të fuqishme. Në këtë vepër të veçantë, ai vendos që telajon ta preki me këmbë – një zgjedhje që nuk është thjesht teknike, por thellësisht simbolike dhe poetike.
Në këtë kompozim shpërthyes të formave dhe ngjyrave, gjurmët e këmbëve mbi telajo nuk janë vetëm gjurmë fizike, por një formë e gjurmës së shpirtit. Çdo hap mbi pikturë është një lëvizje ndaj tabuve artistike, një goditje ndaj dogmave të artit të institucionalizuar. Ngjyrat përplasen në një ritëm të trazuar, përçojnë tension, emocion dhe një shpërthim të brendshëm që s’ka nevojë për fjalë – vetëm për ndjeshmëri dhe praninë e syrit të pastër.
Figura që lind nga kjo përplasje ngjyrash është një fytyrë njerëzore, por e rrënuar, e dekompozuar nga furia e brushës-këmbë, një portret që flet për dhimbje, për mbijetesë, për identitetin e zhveshur nga dekori i përditshmërisë. Kjo fytyrë, e shtrirë horizontalisht mbi tokë, ka një dramë të brendshme që përplaset me këmbët e artistit – sikur jeta vetë të ishte shkelur, por edhe ringjallur përmes aktit të krijimit.
Përdorimi i këmbëve në këtë proces krijues nuk është rastësor. Është një deklaratë. Është një mënyrë për ta çliruar dorën nga funksionet tradicionale, për ta vendosur trupin në një marrëdhënie të re me telajon, për të zhveshur artin nga kontrolli racional dhe për ta dorëzuar atë në impulsin, në spontanitetin e pavetëdijes. Shefqet Avdush Emini nuk e kontrollon vetëm pikturën – ai e jeton atë.
Ky akt krijues, i realizuar mbi një sipërfaqe që duket si një betejë mes materialit dhe shpirtit, është një metaforë e fortë për betejën e artistit me botën moderne: një botë që shpesh e nëpërkëmb njeriun, që e shkel me padrejtësi dhe harresë, por që gjithashtu lind edhe revoltën, artin, rezistencën përmes së bukurës. Gjithçka në këtë vepër flet për rezistencë – rezistencë për të qenë ndryshe, për të qëndruar i vërtetë në një kohë të mbushur me iluzione.
Ngjyrat janë të ngarkuara me tension emocional: e kuqja përplaset me errësirën, sikur të ishin gjak dhe terr, dritë dhe brengë. E bardha përreth krijon një boshllëk që nuk është zbrazëti, por hapësirë reflektimi. Në tërësinë e saj, piktura është si një piskamë pa zë – një dëshmi vizuale e jetës së artistit që nuk rresht së kërkuari, duke e sfiduar realitetin me çdo hap, me çdo ngjyrë, me çdo pikturë.
Shefqet Avdush Emini është një krijues që nuk pikturon për të bërë përshtypje – ai pikturon për të shpëtuar vetveten dhe për të zgjuar ndërgjegjen tonë të fjetur. Në këtë vepër të jashtëzakonshme, ku trupi i artistit bëhet mjet krijues dhe akt rezistence, ne përjetojmë një formë të re të artit – një art që nuk kërkon leje për të ekzistuar, por që vjen si një furtunë e bukur dhe e domosdoshme për ta ndryshuar mënyrën se si e shohim botën dhe vetveten.
Arti i shputës – kthimi në origjinën e instinktit krijues
Piktura e Shefqet Avdush Emini, e realizuar me këmbë, nuk është vetëm një akt rebelimi ndaj kanoneve të artit tradicional, por një rikthim në gjenezën e instinktit krijues – në atë çast kur arti nuk kishte ende rregulla, por ishte thjesht një nevojë primitive për të lënë gjurmë. Është një kthim te piktura parahistorike, te shpellat e Altamira apo Lascaux, ku njeriu i hershëm vizatonte me gishta dhe me pjesë të ndryshme të trupit, me baltë dhe me gjak, për të ndërtuar marrëdhënien e tij të parë me botën dhe me vdekjen. Shefqet Emini nuk është një piktor i dorës – ai është një piktor i qenies së plotë.
Kur ai vendos të shkelë mbi telajo, ai nuk po “dëmton” pikturën, siç mund ta interpretonte një sy i paformuar estetikisht – përkundrazi, ai po e rilind. Ai po e shndërron sipërfaqen e bardhë në një terren ekzistencial, ku çdo hap është një vendim. Çdo gjurmë është si një krisje në sipërfaqe, ku ngjyra flet, ndërsa forma lind si rezultat i rrëmujës së bukur të lëvizjes trupore.
Kjo teknikë e jashtëzakonshme e fut artistin në një dialog me veprën jo nga lart, si një zot mbi telajon, por nga brenda saj – si bashkëvuajtës, si bashkërrëfyes, si bashkëkrijues. Këmba nuk ka precizionin kirurgjik të dorës, por ajo ka një impuls më të drejtë, më visceral. Artistit nuk i intereson më kontrolli, por çlirimi i ndjenjës. Ai nuk kërkon perfeksionin estetik, por sinqeritetin brutal. Dhe ky sinqeritet është pikërisht ajo që e bën pikturën të jashtëzakonshme.
Identiteti i shkelur – fytyra si terren i dhimbjes dhe dëshmisë
Në këtë vepër, portreti i përhumbur, i shtrirë, i rrënuar nga gjurmët e këmbëve, ngjan si një simbol universal i njeriut të përbuzur, të shkelur nga padrejtësitë e botës, nga luftërat, nga urrejtja, nga harresa. Ky nuk është thjesht një imazh figurativ – kjo është një ikonë e dhimbjes njerëzore. Artistit nuk i intereson vetëm të përfaqësojë një figurë – ai dëshiron ta materializojë gjendjen e saj. E dhembshme, e heshtur, e mbuluar me të kuqe, si me gjak të fshehur nën ngjyrat e përziera.
Kjo fytyrë, mbi të cilën qëndrojnë këmbët e artistit, nuk është viktimë e një akti dhune, por e një akti shpengimi. Ajo nuk është e poshtëruar – ajo është e lartësuar përmes shkeljes, sepse shkelja këtu nuk është poshtërim, por pjesë e procesit të ringjalljes. Është si një Krisht i ri, që jo kryqëzohet, por shkelet, për të marrë mbi vete mëkatet e heshtjes sonë kolektive.
Shefqet Emini këtu nuk është vetëm artisti – ai është edhe dëshmitari, edhe aktori, edhe shpirti i kësaj fytyre. Ai nuk qëndron jashtë kuadrit – ai është brenda tij. Ai nuk e përshkruan dhimbjen – ai e përjeton. Dhe kjo e bën veprën jo vetëm artistike, por edhe etike.
Trupi si brushë, shpirti si dritë
Kjo metodë radikale e krijimit përfaqëson një zhvendosje të madhe në historinë e artit bashkëkohor. Trupi bëhet instrument – jo për spektakël, por për sakrificë. Trupi nuk është më thjesht mjet për të mbajtur penelin – ai është vetë peneli. Ai është mediumi që përçon shpirtin në telajo. Trupi qëndron mbi vepër, por njëkohësisht është brenda saj – e formon, e ndot, e shenjtëron.
Kjo është arsyeja pse piktura e Emini-t nuk lexohet vetëm me sy – ajo ndihet me lëkurë. Ajo ka puls, ka frymëmarrje, ka tension, ka dramë. Ajo është një akt i gjallë, jo një përfundim i ngrirë. Emini nuk punon për të krijuar një objekt muzeal – ai krijon një akt të përjetshëm, një kujtim të papërshkrueshëm vizual, që jeton në mendjen e shikuesit më shumë sesa në muret e galerisë.
Konteksti global i një gjuhe personale
Në një kohë kur shumë artistë ndjekin trendet dhe përpiqen të jenë pjesë e “global art market”, Shefqet Avdush Emini qëndron i lirë, radikal, unik. Ai është global jo sepse përpiqet të jetë i tillë, por sepse është i përjetshëm në gjuhën që përdor. Çdo veprim i tij artistik i përket një gjuhe që kapërcen kufijtë kombëtarë dhe gjuhësorë. Piktura e tij flet për dhimbjen dhe shpresën e njeriut kudo në botë.
Për këtë arsye, kjo vepër që duket si një “provokim estetik”, në fakt është një lutje universale për humanitet. Është një thirrje për t’u kujtuar që arti nuk është dekor, por ndërgjegje. Nuk është zbukurim, por përballje. Nuk është mbyllje në korniza, por hapje e plagëve që njerëzimi përpiqet t’i harrojë.
Piktura si skenë ekzistenciale – metafora të njeriut të shekullit XXI
Kur shohim këtë pikturë të krijuar me këmbë, ne nuk shohim vetëm një eksperiment teknik apo një zgjedhje performative; përballë nesh kemi një skenë ekzistenciale, ku çdo njollë ngjyre është një akt i qartë rebelimi ndaj heshtjes. Fytyra e përmbysur, e turbulluar nga ndjeshmëria fizike e gjurmëve, ngjan me një trup të lënë në mes të historisë – as i gjallë, as i vdekur. Është simboli i njeriut modern, të humbur midis teknologjisë dhe izolimit, midis dhunës globale dhe mungesës së empatisë.
Piktura nuk është thjesht një përfaqësim i dhimbjes – ajo është një ftesë për ndërgjegjësim. Në një epokë ku imazhet konsumohen me shpejtësi, ku vuajtja kthehet në spektakël mediatik, Shefqet Avdush Emini guxon të na ndalë, të na detyrojë të shohim përtej sipërfaqes. Në vend të kompozimeve estetike që shkojnë drejt harmonisë, ai krijon disharmoni të qëllimshme, tension të qëllimshëm, pikërisht që ne të mos arrijmë ta kalojmë këtë imazh pa reflektuar.
Ndikimi i artit të trupit dhe aksionit në veprën e Emini-t
Kjo vepër mund të lexohet edhe në dritën e artit të trupit (body art) dhe të arteve performative të shekullit XX, veçanërisht në linjën e artistëve si Yves Klein, Marina Abramović, Ana Mendieta, Hermann Nitsch apo Kazuo Shiraga. Por ndryshe nga shumë prej tyre që trupi e përdorin si mjet për të testuar limitet fizike ose për të provokuar perceptimin publik, Emini trupi e përdor si një ndërmjetës mes shpirtit dhe sipërfaqes – si një medium të pastër, të lirë, të pakorruptuar nga teknika akademike.
Këmba, ky instrument i “ulët” në hierarkinë e trupit, befas kthehet në organ të ndjeshëm të krijimit. Kjo është një zgjedhje e ngarkuar simbolikisht – një mënyrë për të thënë se edhe më e papritura, më e nënvleftësuara pjesë e trupit mund të krijojë bukuri, për sa kohë është e mbushur me frymë. Kjo është një revoltë e qetë, por e fuqishme, kundër elitizmit në art.
Qenia në mes të rrënojave – tensioni mes shpresës dhe përçudnimit
Në çdo piksel të kësaj pikture ndjejmë një luftë të heshtur midis dritës dhe errësirës. Edhe pse përfaqësimi është i turbullt, i trazuar, dhe në pamje të parë i paqartë, nga brenda saj del një tension i qartë: tensioni i shpirtit që lufton për të mbijetuar. Kjo nuk është një pikturë depresioni – është një pikturë që bërtet për jetë. Ngjyrat, edhe kur janë të errëta, nuk janë të pajeta – ato kanë energji. Kjo tregon se brenda gjurmëve ka dritë, se brenda çrregullimit ka akoma frymë që pulson.
Në këtë mënyrë, piktura kthehet në një dëshmi – jo vetëm për gjendjen e njeriut, por për forcën e artit për të mbijetuar përtej çdo rrëmuje. Në një botë ku çdo gjë duket se copëtohet, arti i Emini-t arrin të ngjizë sërish kuptimin, të krijojë një gjuhë vizuale që i kapërcen fragmentet, dhe i bashkon në një formë të re që flet.
Shefqet Avdush Emini – artisti që guxon të ecë mbi plagë
Ky akt i të pikturuarit me këmbë është gjithashtu një metaforë për vetë rrugëtimin artistik të Shefqet Avdush Emini. Ai ecën mbi plagë – të tijat dhe të botës. Ai nuk ka frikë të shkelë mbi sipërfaqet e frikshme, mbi dhimbjen kolektive, mbi kujtesën historike të një kombi që ka kaluar përmes luftërave, migrimeve, poshtërimeve, por edhe mbi plagët e përditshmërisë globale.
Ai nuk vjen nga një akademizëm steril. Ai nuk krijon për të ndërtuar “karrierë”, por për të dhënë një dëshmi shpirtërore. Kjo pikturë nuk është vetëm një akt krijimi – është një akt përgjegjësie. Dhe për këtë arsye, Emini është më shumë se një artist – ai është një dëshmitar i kohës sonë.
Rrënjët shpirtërore dhe filozofia e rezistencës në veprën e Shefqet Avdush Emini
Në thelb të çdo gjurme që lë artisti mbi telajo, qoftë ajo nga gishti i këmbës apo nga një vegël klasike, fshihet një shpirt që s’mund të heshtë. Shefqet Avdush Emini nuk pikturon për të zbavitur, por për të dëshmuar. Në çdo veprim të tij ndjehet një filozofi e qëndrueshme: besimi se arti nuk është zbukurim, por një akt i thellë humanist. Pikërisht për këtë arsye ai zgjedh të pikturojë me këmbë – një gjest që nuk është as spontan, as rastësor, por një deklaratë e qëllimshme: edhe ajo që është më afër dheut, më afër dhimbjes, mund të kthehet në mjet krijimi.
Në këtë mënyrë, Emini i rikthen artit përmasën e tij rituale. Ai nuk e sheh aktin e pikturimit si diçka mekanike, por si një lloj lutjeje fizike, një lëvizje të trupit në hapësirë për të thirrur shpirtrat, kujtesën, historinë. Ai nuk kërkon t’i shpëtojë dhimbjes, por e fton atë brenda kanavacës për ta shndërruar. Dhe përmes kësaj, ai bën rezistencë – ndaj harresës, ndaj sipërfaqësisë, ndaj uniformitetit që po e mbyt botën bashkëkohore.
Figura e njeriut të paemër – universi i një fytyre kolektive
Fytyra e shtrirë në këtë tablo nuk është një portret i individualizuar. Ajo nuk është një model konkret, as një figurë e identifikueshme. Dhe pikërisht për këtë arsye, ajo është fuqishëm përfaqësuese. Ajo është fytyra e çdo njeriu të dërrmuar, të paidentifikuar në luftë, të braktisur në anën tjetër të botës, të shpërfillur në rrugë. Ajo është fytyra e humbur që artisti e vendos në qendër të botës.
Kjo figurë shtrihet jo vetëm në përmasa fizike të tablosë, por edhe në përmasat etike të artit. Ajo shfaqet jo si objekt për t’u soditur, por si thirrje për përgjegjësi. Dhe kur artisti ecën mbi të, ai nuk po e poshtëron – përkundrazi, ai po e vendos në rrënjë të botës së tij, po e prek për ta ringjallur.
Ky është një gjest i përngjashëm me tokësimin e shenjtë, ku trupi i artistit ndërthuret me trupin e pikturës. Në këtë takim të dyfishtë – i mishit dhe i shpirtit – krijohet ajo që mund ta quajmë “ikona e dhimbjes humane”.
Shefqet Avdush Emini dhe koncepti i artistit të përfshirë (engaged artist)
Në rrafshin teorik, Shefqet Avdush Emini mund të vendoset përkrah atyre artistëve që i kanë tejkaluar kufijtë e artit si zbukurim apo si produkt tregu. Ai është një artist i përfshirë në realitetin politik, historik, shoqëror dhe etik të botës. Vepra e tij nuk është neutrale. Ajo ka qëndrime. Ajo i kundërvihet harresës, manipulimit të imazhit, shablloneve që e kanë kthyer artin në mall konsumi. Ai nuk pranon ta fshehë krizën njerëzore pas harmonisë së ngjyrave – përkundrazi, ai e shpërfaq krizën për ta bërë më të dukshme, më të diskutueshme.
Kjo e vendos Emini-n në linjën e artistëve që kanë lënë gjurmë me angazhimin e tyre të thellë: si Käthe Kollwitz, Otto Dix, Egon Schiele, apo edhe më modernët si Anselm Kiefer e William Kentridge. Të gjithë këta artistë ndajnë një tipar të përbashkët: refuzojnë të jenë indiferentë. Dhe kështu bën edhe Emini – çdo pikturë e tij është një formë qëndrese.
Ngjyra si akt i shpërthimit emocional – përtej kompozimit tradicional
Ngjyrat që përdoren në këtë vepër nuk janë të zbutura për syrin e spektatorit – ato janë të zjarrta, të papërpunuara, të lëshuara direkt nga brendësia. Kjo është një veçori dalluese e artistit: ai nuk e fsheh gjendjen e brendshme, nuk e “përmirëson” emocionin për hir të estetikës. Përkundrazi, ai e shpërthen atë.
Portokallia që përvëlon në sipërfaqe është zëri i një alarmi. E kuqja që përthyhet në fytyrë është simbol i plagës, i dhunës, por edhe i jetës që ende pulson. E bardha rreth fytyrës është një ftesë për hapësirë – ndoshta për shpresë, ndoshta për heshtje. Kjo harmoni kaotike është mënyra me të cilën piktura flet. Dhe flet fort.
Një trashëgimi ekspresioniste me vulë personale
Stili ekspresionist në art, i cili lindi si një formë proteste ndaj realitetit të deformuar të shekullit XX, gjeti në pikturën e Shefqet Avdush Emini-t një vazhdimësi autentike dhe origjinale. Por ndryshe nga ekspresionistët klasikë gjermanë që përdorën deformimin për të denoncuar shkatërrimin moral të njeriut nga moderniteti dhe luftërat, Emini nuk deformon vetëm për të treguar ankthin – ai deformon për të ndërtuar një gjuhë që i flet njeriut të sotëm me një gjuhë emocionale, të pambuluar dhe të përtejshme.
Ai nuk pikturon nga një distancë teorike, por nga një përfshirje e thellë trupore, psikologjike e metafizike. Lëvizjet e tij të këmbëve mbi telajo nuk janë vetëm një alternativë ndaj dorës, por një zgjatje e ndërgjegjes së përthyer nga realiteti. Trupi i tij është pjesë e veprës – dhe kjo i jep pikturës dimensionin e performancës, duke i bashkuar vizionit ekspresionist edhe një karakter performativ të rrallë.
Në këtë kuptim, pikturat e Emini-t nuk janë vetëm për t’u parë; ato janë për t’u ndjerë. Ai nuk kërkon të japë informacion – ai kërkon të ngjallë përjetime. Vepra e tij nuk na fton ta shohim nga jashtë, por të futemi brenda saj, të përjetojmë brenda tensioneve të saj, të digjemi nga ato ngjyra që nuk e kursejnë syrin, por e vënë përballë së vërtetës.
Kultura si shtresim dhe kujtesë kolektive
Nuk mund të kuptohet plotësisht arti i Shefqet Avdush Emini-t pa marrë parasysh shtresimet kulturore dhe shpirtërore që e kanë ndërtuar atë si krijues. Si artist i lindur në një vend me histori të rëndë dhe identitet të cenuar, ai ka mbartur me vete jo vetëm kujtimet personale, por edhe një kolektivitet të tërë të plagosur. Në këtë kuptim, vepra e tij është një arkiv emocional dhe shpirtëror i dhimbjeve, luftërave, migrimeve, ndarjeve e heshtjeve që kanë shoqëruar popuj të tërë të Ballkanit.
Në pikturën ku figura qëndron shtrirë dhe trupi i artistit shkel mbi të, kemi një sintezë të dhimbjes dhe guximit. Është sikur artisti vetë pranon ta përjetojë dhimbjen për ta shprehur më thellë. Ajo që për të tjerët do të ishte një kufi – si të pikturosh pa duar, vetëm me këmbë – për Emini-n është një mundësi më shumë për t’u bërë njësh me tokën, me dheun, me gjakun e të rënëve dhe me shenjtërinë e të poshtëruarve.
Dimensioni universal i dhimbjes dhe arti si akt shërues
Megjithëse e rrënjosur në përvojën ballkanike dhe shqiptare, vepra e Emini-t flet me një gjuhë që tejkalon kufijtë. Fytyra e shtrirë që shfaqet në këtë tablo mund të jetë fytyra e një refugjati sirian, e një gruaje afgane, e një fëmije palestinez, apo e çdo viktime të dhunës institucionale. Ajo është një figurë universale e dëshpërimit njerëzor që e ka humbur zërin, por që përmes ngjyrës dhe trupit të artistit gjen një mundësi për t’u rishfaqur.
Në këtë kuptim, arti i Shefqet Avdush Emini-t nuk është vetëm dëshmi – ai është një akt shërues. Ai nuk e pikturon vetëm dhimbjen për ta denoncuar, por për ta kapërcyer. Ai i jep zë asaj që nuk mund të flasë, formë asaj që është bërë e padukshme. Dhe këtë e bën pa patetikë, pa viktimizim, por me një forcë etike të jashtëzakonshme. Në kohën e spektaklit, ai zgjedh të qëndrojë me të braktisurit. Në kohën e zhurmës vizuale, ai na fton në heshtjen e reflektimit.
Dialog ndërkombëtar: Shefqet Avdush Emini në skenën globale të artit bashkëkohor
Fakti që kjo pikturë u realizua gjatë një simpoziumi ndërkombëtar, në një mjedis ku artistë nga kultura të ndryshme ndërveprojnë, e vë atë në një dialog të drejtpërdrejtë me skenën globale të artit bashkëkohor. Vepra e Emini-t nuk qëndron në periferi – ajo është pjesë e debatit ndërkombëtar për rolin e artit sot: a duhet arti të angazhohet me realitetin, apo të qëndrojë neutrale? A ka vend dhimbja në telajo, apo vetëm forma dhe koncepti? A duhet artisti të flijojë komoditetin për të thënë të vërtetën?
Me këtë vepër, Shefqet Avdush Emini e jep përgjigjen e tij të qartë: po, arti është angazhim. Po, fytyra e dhimbjes ka vend në muze. Po, këmbët e një artisti që pikturon mbi një trup të heshtur janë më të sinqerta se çdo brushë e sofistikuar. Ai sfidon estetikën sterile dhe i rikthen artit dinjitetin e tij njerëzor.
Trashëgimia që mbetet: vepra si testament artistik dhe njerëzor
Kur shikuesi përballet me këtë vepër të Shefqet Avdush Emini-t, nuk sheh vetëm një pikturë – ai përjeton një akt të tërësishëm njerëzor që përfshin shpirtin, trupin dhe ndërgjegjen. Kjo nuk është vetëm një kompozicion ngjyrash të forta mbi telajo; është një dokument që ruan krizat, dramat dhe plagët e kohës sonë, i transformuar përmes gjuhës së artit në një përvojë të përbotshme.
Këtu, Shefqet Avdush Emini lë jo vetëm gjurmët e këmbëve të tij mbi telajo – ai lë gjurmën e shpirtit të tij në ndërgjegjen e shikuesit. Duke zgjedhur të krijojë me trupin dhe përmes trupit, ai na kujton se arti i vërtetë nuk lind nga komoditeti, por nga dhimbja dhe guximi. Nuk lind nga qëllimi për të pëlqyer, por nga nevoja për të thënë atë që duhet thënë, sado e pakëndshme apo e vështirë të jetë.
Në këtë pikturë, figura e shtrirë nuk është thjesht një figurë – ajo është simboli i njeriut që vuan, që hesht, që pret të dëgjohet. Dhe artisti, duke vendosur trupin e vet mbi këtë figurë, shndërrohet në dëshmitar, në ndërmjetës, në zëdhënës i heshtjes. Ai nuk e përfaqëson viktimën në mënyrë spektakolare, por bëhet njësh me të. Kjo është esenca e artit të tij: bashkimi i dhimbjes dhe i ndërgjegjes.
Një thirrje për gjeneratat e reja të artistëve
Për artistët e rinj që do të lexojnë këtë libër dhe do të shikojnë këtë pikturë, kjo vepër është një mësim i pazëvendësueshëm. Ajo i sfidon ata të mos kënaqen me sipërfaqen, të mos e përdorin artin si dekorim, por si një medium të vërtetë komunikimi dhe reflektimi. U mëson se arti nuk është thjesht një produkt tregu, por një përgjegjësi shpirtërore dhe sociale. Se ngjyra nuk është vetëm estetikë, por shpesh gjak i fjalëve të pathëna. Se edhe trupi i artistit – kur e përkushton vetveten – mund të jetë mjeti më i fuqishëm i krijimit.
Një monument i heshtur i kohës sonë
Kjo pikturë është një monument – jo nga guri apo bronzi, por nga ndjeshmëria, guximi dhe e vërteta. Ajo do të mbetet si një dëshmi e çiltërt e një kohe të trazuar, por edhe si një shenjë e triumfit të shpirtit krijues mbi kufizimet fizike, shoqërore apo estetike. Në të, Shefqet Avdush Emini e ka thyer çdo kufi konvencional të krijimit për të ndërtuar një formë të re të të qenit artist: një krijues që është njëkohësisht dëshmitar, pjesëmarrës dhe shërues i plagëve kolektive.
Në fund, kjo vepër nuk na kërkon vetëm ta shikojmë – ajo na kërkon ta ndjejmë, ta kujtojmë dhe ta mbajmë gjallë brenda nesh si një kujtim të asaj që është më thelbësore në art dhe në jetë: ndjeshmëria, nderi dhe guximi për të mos heshtur përballë dhimbjes.
No comments:
Post a Comment